Η Ευρώπη των αποικιών (Οι Εργαζόμενοι, απεργιακό φύλλο, 25-26/2/2012)

Source: Leonidas Vatikiotis

Ακόμη κι αν η εγχώρια πολιτική ελίτ έχει πάψει να θίγεται όταν η Ελλάδα εμφανίζεται ως «η πρώτη αποικία της ευρωζώνης» (σύμφωνα με τον εξόχως κυνικό αρθρογράφο των Financial Times, Βόλφγκανγκ Μινχάου), το ερώτημα πλέον τίθεται για την ίδια την ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση: Τι έχει απομείνει απ’ όσα συμπυκνώνονταν στον όρο «Ευρώπη, σπίτι των λαών», την εποχή που η ΕΟΚ αρχικά, η ΕΕ στη συνέχεια και τέλος η ευρωζώνη εμφανίζονταν ως εγγυητής της δημοκρατίας και μαγικός ανελκυστήρας που αυτομάτως, χωρίς καν να απαιτηθεί το πάτημα του σχετικού κουμπιού (αρκούσε μόνο να μπεις) εγγυούνταν την άνοδο του βιοτικού επιπέδου;

Τίποτε! Το εντελώς αντίθετο. Η υπαρκτή κρίση των δύο τελευταίων ετών έφερε στο προσκήνιο κοινωνικές δυνάμεις, που είτε χάρη ταξικών συσχετισμών ή πραγματικών δυνατοτήτων αναδιανομής κατά το παρελθόν, ποτέ δεν είχαν αποκτήσει το προβάδισμα στην χάραξη της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής της ΕΕ. Παρότι ήταν πάντα εκεί, παρότι δικής τους έμπνευσης ήταν η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα, η Συνθήκη της Ρώμης, η Κοινή Αγορά και η δημιουργία του ευρώ, η διαχείριση της τρέχουσας κρίσης συνιστά τομή. Είναι και ταυτόχρονα προάγγελος των μαύρων ημερών που έρχονται σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα δρακόντεια προγράμματα λιτότητας που επιβλήθηκαν αρχικά σε όσες χώρες εντάχθηκαν στους κατ’ ευφημισμό αποκαλούμενους μηχανισμούς στήριξης (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία) και στη συνέχεια σε όλη την ΕΕ μέσω των αποφάσεων των Συνόδων Κορυφής του 2011 θα προκαλέσουν ένα αυτοτροφοδοτούμενο φαύλο κύκλο ύφεσης και λιτότητας, χαμηλών ενίοτε και αρνητικών ρυθμών μεγέθυνσης και φτώχειας. Παρότι μάλιστα φαίνεται με την πρώτη ματιά το προφανές, όπως το διατύπωσε ο Πολ Κρούγκμαν την Τρίτη 21 Φεβρουαρίου: «Οι χώρες που δεν ανέβηκαν στο τρένο της λιτότητας – κυρίως η Ιαπωνία και οι Ηνωμένες Πολιτείες – συνεχίζουν να έχουν πολύ χαμηλά κόστη δανεισμού, διαψεύδοντας τις ζοφερές προοπτικές που επικαλούνταν τα γεράκια των ελλειμμάτων». Η Γερμανία παρόλα αυτά δε πρόκειται να επανεξετάσει την σκοπιμότητα εφαρμογής αυτής της πολιτικής λόγω του ότι εξασφαλίζει μια άνευ προηγουμένου αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου σε πανευρωπαϊκή κλίμακα. Η συντριβή των κοινωνικών δικαιωμάτων, η διάλυση του ισχνού και υποτυπώδους για τα καθ’ ημάς, αξιοζήλευτου και ακμαίου για άλλους κράτους πρόνοιας, αποτελούν το αναγκαίο κόστος που πρέπει να καταβληθεί για την δημιουργία της νέας Ευρώπης, που δεν θα βρίθει μόνο κοινωνικών αλλά και διακρατικών αντιθέσεων.

Η νέα Ευρώπη θα οικοδομηθεί στα ερείπια του κράτους πρόνοιας

Το ρήγμα που δημιουργήθηκε στην ΕΕ των 27 στην τελευταία σύνοδο κορυφής της 31^ης Ιανουαρίου, χωρίς ωστόσο να αμφισβητηθεί από τους διαφωνούντες το μείζον, δηλαδή η συνταγματική απαγόρευση των ελλειμμάτων και η ποινικοποίηση του Κεϋνσιανισμού ακόμη και η αυτεπάγγελτη δίωξη του, φέρνει στην επιφάνεια μια ακόμη πτυχή: Ο «κεραυνοβόλος πόλεμος» της Μέρκελ δεν αμφισβητεί μόνο το δικαίωμα στις συλλογικές διαπραγματεύσεις, τον βασικό μισθό ή την αρμοδιότητα των λαών να εκλέγουν τις δικές τους κυβερνήσεις (ακόμη κι αυτές είναι του Μπερλουσκόνι ή του Παπανδρέου) αλλά και την τυπική ισότητα μεταξύ των κρατών όπως ήταν θεσμικά κατοχυρωμένη, μέχρι πρόσφατα.

Σε αυτό το ζοφερό περιβάλλον το κίνημα αλληλεγγύης υπέρ της Ελλάδας, εκτός, και οι αγώνες ενάντια στην εφαρμογή της καταστρεπτικής συμφωνίας αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους, εντός, ας ελπίσουμε να είναι τα σημάδια μιας καινούργιας Άνοιξης. Υπάρχουν οι προϋποθέσεις…